Wzmianka o Stogach z przewodnika M.G. Löschina

Fragment przewodnika Mathiasa Gotthilfa Löschina pt. "Danzig und seine Umgebungen" (Danzig 1836). Zawiera wzmiankę o miejscowości Stogi, która już wówczas odwiedzana była przez spragnionych kąpieli w morzu gdańszczan.

Za Bramą Żuławską*.

Za bramą leży część miasta o nazwie Knipawa (obecne Rudno). Przez nią biegnie na prawo droga prowadząca do rozległej wsi Olszynka.
Inna, odchodząca na lewo, wiedzie do położonej nad Wisłą małej miejscowości Gęsia Karczma (składającej się zaledwie z kilku domów), skąd dociera się promem przez tu dość szeroką i szybko płynącą rzekę do drogi wiejskiej, która przechodzi przez Mierzeję.
Wpierw prowadzi ona do wioski Stogi (Heubude, ½ mili od Gdańska), która zarówno przez swe korzystne położenie w iglastym lesie, w którym jest kilka jezior, jak również ze względu na bliskość płaskiego brzegu morza (całkowicie bezpiecznego dla kąpiących się) jest licznie odwiedzana przez mieszkańców miasta. Dodatkową zaletą jest obecność kilku ogrodów publicznych, wśród których jeden, pielęgnowany przez radcę komisji Björna, wyróżnia się bardzo pięknymi partiami.
Z Knipawy droga na wprost biegnie na Żuławy.

* Dochodząca do Bramy Żuławskiej aleja lipowa składa się ze 108 drzew, które w 1823 roku zostały zasadzone na koszt mieszkańców Długich Ogrodów. Przeznaczyli oni na ten cel 450 pruskich talarów. Aleja ta przebiega w miejscu, w którym do tej pory był ukryty rów.

Tłum. Dorota Kaczmarek.